TIEÁNG TROÁNG CHUØA
Vónh Haûo
Hoài môùi tuø ra vì khoâng ñi trình dieän chính quyeàn ñòa phöông neân toâi cuõng chaúng ñi ñaâu ra khoûi nhaø. Nhöng gaàn ñeán giao thöøa thì naûy yù ñi chuøa. - Nha Trang thì chuøa chieàn ñaâu coù thieáu. Khoâng nhöõng nhieàu chuøa maø coù theå noùi raèng chuøa naøo cuõng coù thaày hay coâ quen bieát. Vaäy maø toâi khoâng choïn chuøa gaàn, cuõng khoâng choïn chuøa Haûi Ñöùc laø ngoâi chuøa naêm xöa toâi xuaát gia. Toâi choïn chuøa Linh Sôn ôû Caàu Döùa. Toâi cuøng hai ñöùa em trai ñi boä leân chuøa naøy. Cuõng khaù xa.
Chuøa Linh Sôn luùc aáy do thaày Taâm Haûi thöøa lònh thaày boån sö, nhaäm chöùc truï trì. Thaày Taâm Haûi laø baïn thaân cuõ cuûa toâi. Ngoaøi thaày truï trì Taâm Haûi laø choã quen bieát coøn coù baïn hoïc cuõ vaø baïn coäng söï cuõ laø quyù thaày Taâm Hoøa, Thoâng Trí. Coù leõ do thaâm tình ñoù maø toâi choïn chuøa Linh Sôn ñeå ñoùn giao thöøa.
Chuùng toâi ñeán chuøa tröôùc möôøi moät giôø ñeâm. Phaät töû ñoùn giao thöøa ôû ñaây khoâng nhieàu, chæ daêm ba ngöôøi. Coù leõ vì chuøa ôû vuøng queâ, saâu huùt trong vuøng ruoäng vôùi nhöõng khuùc ñöôøng quanh taêm toái khoâng ñi(r)n ñöôøng neân ít ngöôøi daùm ñeán. Giôø leã giao thöøa thaày Taâm Haûi ñöa toâi caùi aùo traøng, noùi:
"Chuùt nöõa thænh duøm chín hoài chuoâng baùt nhaõ nghe. Toâi thích nghe caùi roi troáng cuûa oâng laém." (thaày Taâm Haûi vaãn thöôøng duøng chöõ oâng ñeå noùi chuyeän thaân maät vôùi baïn ñaïo nhoû tuoåi hoaëc thaáp vai hôn mình).
Nhöõng naêm coøn ôû chuøa Giaø Lam, thaày truï trì cuõng baûo toâi thænh troáng Baùt Nhaõ vaøo nhöõng dòp leã loäc. Ñaâu phaûi quyù thaày quyù chuù khaùc khoâng bieát thænh troáng Baùt Nhaõ. Toâi bieát coù nhieàu vò maïnh tay vaø chuyeân nghieäp nghi leã hôn toâi nhieàu. Vaäy maø quyù thaày cöù ñuøn qua cho toâi coâng vieäc ñoù. Coù leõ trong roi troáng cuûa toâi haõy coøn caùi veû dòu daøng, caån troïng, khoâng quaù maïnh tay, phaùt tieáng vöøa phaûi, deã chòu gioáng nhö ñang traân troïng giöõ gìn caùi gì quyù baùøng hay baát cöù thöù troáng naøo treân ñôøi cuõng khoâng phaùt leân ñöôïc tieát ñieäu vaø aâm thanh huøng höïc moät caùch thieàn vi nhö tieáng troáng chuøa. Ñaëc bieät laø hoài troáng Baùt Nhaõ chæ vôùi nhòp ba tieáng, boán tieáng theo moãi caâu cuûa baøi keä, roài doàn daäp, nhanh vaø nhoû daàn ôû cuoái baøi. Vaäy maø noù vaãn chuyeân chôû ñöôïc yù nghóa ñaùnh thöùc moät caùch nh(c) nhaøng, saâu thaúm-khaùc haún vôùi tieáng troáng thuùc quaân, nhòp nhaøng maø laïi phaán khít, thoâi thuùc baïo haønh; hay tieáng troáng muùa laân, vui nhoän vaø ñeàu ñaën moät caùch nhaït pheøo..
]Thích nhaát laø thænh troáng Baùt Nhaõ vaøo luùc giao thöøa. Bôûi vì ñaây laø hoài troáng daøi nhaát trong naêm (chín hoài!) maø laïi ñöôïc gioùng leân vaøo luùc nöõa ñeâm, trong giôø phuùt thieâng lieâng chaøo ñoùn ñöùc phaät Di Laëc maø cuõng laø chaøo ñoùn moät ngaøy môùi, naêm môùi. Sau khi vò Duy Na thænh ba tieáng chuoâng ñaàu ñeå chö taêng baùi phaät chín hoài chuoâng troáng laàn löôït ñöôïc noái theo sau ba hoài chung baûng.
Laâu laém toâi môùi caàm laïi ñöôïc caëp duøi troáng. Troáng ôû chuøa Linh Sôn tieáng thaät aám, traàm. Caëp duøi baèng goã lim ñeàu ñaën, vöøa tay. Tieáng troáng vang baäp buøng. Trang nghieâm. Toâi töôûng nhö khaép caùc coûi trôøi, chö thieân ngöng tieáng nhaïc, ñang im laëng tuï veà nôi phaùt tieáng troáng. Vaø beân ngoaøi cöûa chuøa, theá gian meâ voïng cuõng böøng daäy giöõa trôøi ñeâm muø mòt ñeå laéng nghe tieáng troáng lan ñi chaäp chuøng nhö soùng nöôùc, nhö chieác caàu theânh thang, ñöa ñoùn haønh sa haønh giaû ra vaøo töï taïi trong ba coûi qua nhòp rung cuûa trí tueä sieâu vieät (Baùt Nhaõ). Tim toâi nhö ñaäp theo töøng tieáng, töøng roi troáng khi boán tieáng troáng cuoái cuøng (trong chuøa goïi laø Töùc töù) keát thuùc, toâi nghe taâm mình vaéng laëng nhö hö khoâng.
Khi tieáng troáng giao thöøa chaám döùt, nhöõng traøng phaùo ñoùn giao thöøa beân ngoaøi cuõng oà aït noå doøn tan. Nhieàu ngöôøi coù thoùi quen chôø chuoâng troáng ôûchuøa chaám döùt roài môùi ñoát phaùo. - vuøng queâ khoâng coù ñoàng hoà, ngöôøi ta cuõng döïa theo tieáng troáng giao thöøa cuûa ngoâi chuøa gaàn nhaát maø ñoát phaùo hoaëc cuùng vaùi, ñi leã laïy.
Sau leã giao thöøa, toâi vaø hai ñöùa em trai ñöôïc ngoài uoáng traø aên baùnh möùc vôùi quyù thaày. Quyù thaày yeâu caàu toâi haùt moät baûn nhaïc ñaàu naêm nhöng thaáy toâi im laëng, neân thoâi. Hai em toâi thay toâi haùt heát nhöõng baûn nhaïc do toâi saùng taùc trong dòp soáng ôûvuøng kinh teá môùi. Ñaëc bieät laø baøi thô Khoùc Cha cuûa toâi luùc ñoù laïi do em trai toâi phoå nhaïc roài xin pheùp quí thaày haùt taëng toâi laàn ñaàu trong buoåi ti(r)c traø hoâm aáy. Baøi thô dieãn taû taâm traïng cuûa moät ngöôøi tuø veà nhaø ñöôïc tin cha mình qua ñôøi, chæ ñi thaêm ñöôïc cha nôi naém moä. Qua doøng nhaïc raát buoàn vaø tieáng haùt theâ thieát cuûa ñöùa em trai, chaúng ai trong böõa tieäc caàm ñöôïc nöôùc maét, ngay caû quí thaày. Nhöng vì laø ngaøy xuaân neân nhöõng xuùc ñoäng ñoù sau moät luùc ñong ñöa, cuõng thoaûng qua. Moïi ngöôøi laïi vui veû chuyeän troø. Saùng sôùm rôøi chuøa, chaúng coù xe coä gì qua laïi treân ñöôøng. Em toâi chaäm ñoùn moät chieác xe ngöïa troáng khaùch. Ba anh em leân xe veà nhaø. Moät ñöùa em toâi noùi:
-"Saùng moàng moät leân xe ngöïa laø daáu hieäu maõ ñaùo thaønh coâng ñoù nghe."
Chaúng bieát hai ñöùa em trai cuûa toâi coù thaønh coâng chuyeän gì khoâng. Rieâng toâi, ñeán ñöôïc Thaùi Lan. Nuïa naêm sau, töø traïi tò naïn, toâi ñöôïc tin thaày Taâm Haûi maát tích treân bieån.
Töø ñoù ñeán nay ñaõ gaàn baûy naêm. Toâi cuõng ñoùn nhöõng leã giao thöøa taïi chuøa. Luùc chuøa naøy, luùc chuøa kia. Nhöng chuøa ôû haûi ngoaïi thöôøng khoâng coù hoàng chung vaø troáng lôùn ñeå thænh chuoâng troáng Baùt Nhaõ moät caùch ñaøng hoaøng, trang nghieâm nhö ôû Vieät Nam. Coù chuøa môû cuoán baêng cassette ñeå phaùt tieáng chuoâng troáng thaâu ñöôïc töø trong nöôùc. Nghe cuõng ñuùng laø gioïng chuoâng troáng nhöng chæ laø söï nhaùi laïi moät caùch voâ hoàn. Gioáng nhö nhöõng caønh mai giaû maø ngöôøi ta chöng baøy trong dòp Teát. Cuõng laø mai ñoù, nhöng khoâng phaûi laø mai.
Duø raát thích moät ñoaïn ngöõ luïc cuûa sö coâ Trí Haûi noùi veà hoa giaû, hoa thaät, toâi vaãn khoâng sao rung ñoäng ñöôïc vaøi caønh mai giaû hay laø nhöõng caønh hoa coù daïng gioáng caây mai maø ngöôøi Vieät vaø ngöôøi Hoa ôû haûi ngoaïi thöôøng mua veà chöng trong nhaø. Ñoaïn ngöõ luïc do coâ Trí Haûi saùng taùc keå chuyeän moät vò sö thích daâng hoa giaáy, hoa nhöïa ñeå cuùng Phaät. Coù moät Phaät töû ñeán chuøa thaáy vaäy noùi: "Moâ Phaät, sao hoa thaät beân ngoaøi thieáu gì maø thaày khoâng daâng cuùng Phaät laïi ñi daâng ba caùi thöù hoa giaû naøy!" Vò thaày tieáp tuïc xaâm xoi bình hoa giaáy, noùi tænh bô:"Coù hoa naøo laø hoa thaät ñaâu chöù!"