Haø Só Phu, teân khoâng xa laï vôùi moïi ngöôøi trong nhöõng naêm quaï Maëc daàu vì hoaøn caûnh soáng thöïc teá cuûa oâng gioáng nhö bao nhieâu ngöôøi daân trong nöôùc döôùi cheá ñoä hieän taïi neân chöa coù theå döùt khoaùt haún vôùi cheá ñoä, nhöng oâng ñaõ nhieàu laàn leân tieáng qua nhöõng baøi vieát pheâ bình chæ trích ñaûng, vaø ñaõ töøng bò ñaûng gaây khoù deã, truø daäp. Tuy nhieân vôùi cöông vò keû só tröôùc hieän tình ñaát nöôùc oâng khoâng theå im laëng, vì oâng hieåu roõ im laëng laø nuoâi döôõng söï aùp böùc. Taäp taøi lieäu "Chia Tay yù Thöùc Heä" cuûa Haø Só Phu ñaõ phaûn aûnh phaàn naøo suy nghó cuûa nhöõng ngöôøi trí thöùc coøn naëng loøng vôùi ñaát nöôùc vaø daân toäc. Ñaây laø moät taøi lieäu daøi treân 40 trang, goàm boán phaàn. Vì soá trang coù haïn, Lieân Minh xin ñöôïc trích ñaêng Phaàn Boán (töø soá thaùng 10/95) laø phaàn quan troïng nhaát trong toaøn boä taøi lieäu naøî Neáu ñoäc giaû muoán tham khaûo toaøn boä xin gôûi thö veà toøa soaïn Lieân Minh.
Nhieàu ngöôøi baûo toâi: Moïi ñieàu ñeàu roõ caû roài, baây giôø chæ caàn nghó caùch gì ñeå thoaùt khoûi hieän traïng naøy, tieán ra nôi töôi ñeïp, trong saùng maø khoâng gaây söùt ñaàu meû traùn cho daân toäc, caùch gì maø moïi ngöôøi ñeàu chaáp nhaän ñöôïc! yù kieán chính thoáng cuûa Ñaûng caàm quyeàn hieän nay, cuõng nhö yù kieán khaùc ñeàu muoán ñöa ra ñöôïc moät quy trình cuï theå, caøng cuï theå, caøng maïch laïc, caøng chi tieát caøng haî
Ñaáy laø vieäc phaûi laøm, nhöng baøi vieát nhoû naøy cuûa toâi khoâng tröïc tieáp tham döï vaøo coâng vieäc aáy, vì toâi hieåu coâng vieäc aáy thaät khoù, nhöng cuõng thaät deã. Phuùt sinh nôû cuûa lòch söû cuõng deã daøng nhö ôû caùc baø meï vaäy thoâi, lòch söû vaãn ñeû nhö gaø, nhönaønh trong boùng toáæ
Baøi toaùn thai ngheùn xaõ hoäi cuûa chuùng ta coøn khoù gaáp vaïn laàn baøi toaùn sinh hoïc. Ñöùa con cuûa lòch söû seõ quyeát ñònh haïnh phuùc khoâng phaûi cuûa moät gia ñình maø haøng trieäu gia ñình. Noùng voäi, ñeû non taát nhieân cuõng khoâng nuoâi ñöôïc, nhöng laïi khoâng theå thuï ñoäng ngoài chôø, vì lòch söû sinh soâi ñaâu coù heïn kyø, töøng phuùt töøng giôø ñeàu coù ma quyû töø muoân kieáp tröôùc tranh nhau veà ñaàu thai! Khi maét troâng thaáy ñöùa haøi nhi, laø moät "Ngöôøi" lai, treân traùn coù söøng chaúng haïn, thì vaùn ñaõ ñoùng thuyeàn roài! Taïo hoùa ñaùnh ñoá ta, nhöng laïi maùch nöôùc cho ta baèng "quy luaät". Vaäy ta phaûi cuøng nhau nghieàn ngaãm kyõ quy luaät aáî
1/ Daân Trí Laø Neàn Vaø Laø Ñieàu Kieän Cho Chöông Trình Caûi Caùch
Tuy lòch söû luoân coù ngaãu nhieân nhöng quy luaät chung laø: Daân Toäc naøo thì soá phaän aáî Soá phaän moät Daân Toäc do Daân Trí cuûa Daân Toäc aáy quyeát ñònh. Neáu Daân Trí chöa ñuû cao ñeå ñoùn nhaän thì moät cô hoäi noå ra chæ caøng taïo ñieàu kieän ñeå theá löïc cô hoäi chieám lónh. Chæ vaän hoäi do söï vaän ñoäng tích cöïc cuûa Daân Trí sinh ra môùi laø vaän hoäi thöïc. Vieäc thò tröôøng hoùa, coâng nghieäp hoùa, bình thöôøng hoùa vôùi Myõ, A-seâ-an hoùa, Roàng hoùaï.. ñeàu coù tính hai maët caû, ñeàu laø con dao hai löôõò Daân chôù voäi thaáy maø möøng. Ñaùng möøng hay ñaùng lo laø do trình ñoä Daân Trí cuûa mình quyeát ñònh.
Nhaân ñaây, chuùng ta cuõng neân môû ngoaëc ñeå noùi vôùi ngöôøi coù thieän yù giuùp chuùng taï Moïi söï ñeàu coù hai maët, cuøng moät vieäc nhöng hieäu quaû toát hay xaáu laø do ñieàu kieän keøm theoï Khoâng chuù yù ñeán ñieàu kieän thì coù khi thöông nhau laïi hoùa baèng möôøi phuï nhau ñaáî Nhaø yeâu nöôùc Mieán ñieän OÂn-san Su-chi vöøa ñöôïc thaû töï do lieàn coù lôøi vôùi caùc nöôùc tieân tieán raèng: "Chuùng toâi seõ raát caàn vieän trôï, nhöng ngay baây giôø thì haõy khoan!" Baø coù theå laïi bò boïn chính quyeàn quaân söï vu raèng nhö theá laø laøm haïi cho ñaát nöôùc, nhöng chuùng ta phaûi laáy ñoù laø moät lôøi daïy veà loøng yeâu nöôùc thoâng minh !
Toâi chöa xaây xong caùi kho ñöïng thoùc, maø anh cöù voäi mang thoùc vieän trôï ñoå ñaày ñöôøng thì chæ beùo luõ chuoät. Daân chöa thaønh chuû, maø caùc anh ñaõ baøy tieäc linh ñình thì boïn ñaày tôù aên heát. Moïi söï vaät, moïi quaù trình ñeàu coù tính ñoàng boä nhòp nhaøng beân trong. Chæ caàn laøm so le ñi moät chuùt ñeå phaù vôõ tính ñoàng boä aáy laø ñuû loän ngöôïc heát thaûî Beân naøo cuõng coù theå lôïi duïng quy luaät naøî Noùi ñoåi môùi kinh teá vaø chính trò laø neân laøm song song, hay caùi naøy tröôùc, caùi kia tröôùc ñeàu khoâng ñuùng. Vì khoâng nhaát thieát luùc naøo cuõng song song hay luùc naøo cuõng giöõ cöï ly caùi tröôùc caùi sauï Vaán ñeà laø coù ñoàng boä hay khoâng! Muoán bieát nhòp ñieäu theá naøo laø ñoàng boä thì phaûi xeùt trong töøng vieäc, töøng luùc, laáy hieäu quaû vaø muïc ñích cuoái cuøng maø ñoï Ñoàng boä laø söï phoái hôïp vöøa coù nguyeân taéc laïi vöøa linh hoaït, hôïp lyù nhö ngöôøi ñaùnh voõ.
Kinh Teá phaûi ñoàng boä vôùi Chính Trò vaø Vaên Hoùaï Vieän trôï töø ngoaøi phaûi ñoàng boä vôùi Daân Trí beân trong. Daân Trí phaûi ñoàng boä vôùi Daân Khí, Daân Sinh. Toaøn boä söï nghieäp ñoåi môùi thì phaûi laáy Daân Trí laøm neàn. Treân caùi neàn Daân Trí caøng thaáp thì ñeà aùn löøa mò caøng maïnh caøng deã thuyeát phuïc, traùi laïi ñeà aùn chaân chính caøng maïnh caøng khoâng coù tính khaû thò Khi Daân Trí cao hôn, thì chöông trình ñoåi môùi maïnh daïn aáy laïi thaønh khaû thò Tuy nhieân, khoâng theå chôø xaây döïng toát Daân Trí môùi baét ñaàu laøm moïi vieäc khaùc. Vaäy neân phaûi coù söï ñoàng boä giöõa xaây döïng Daân Trí vaø Caûi Caùch Xaõ Hoäò Daân Trí cao hôn moät böôùc thì cuoäc Caûi Caùch laïi coù theå ñöa ra yeâu caàu cao hôn moät böôùc... Hai maët cöù töông hoã nhau nhieàu laàn trong suoát quaù trình. Xaây döïng Daân Trí vaø Caûi toå cung ñình caùi noï taïo cô hoäi cho caùi kiaï Khoâng theå ñaët moät chöông trình caùch maïng aûo töôûng theo kieåu laøm moät laàn laø xong, ñi moät maïch laø tôùi ñích!
Chuû nghóa cô hoäi luoân thuø ñòch vôùi Daân Trí vaø lôïi duïng Daân Trí. Ñieàu kieän lyù töôûng cho baát cöù boïn cô hoäi naøo laø: Daân Toäc thì nguû, nhöng hoï thì thöùc. Ngöôøi lôùn cuõng gioáng treû con, khen thì deã nguû. aû ngoaïi tình chaúng thöôøng cho con caùi keïo, nöïng vaøi caâu cho con nhoû laên ra nguû ñeå mình thu xeáp "vaän hoäi" laø gì? Daân Trí cuûa ta coøn thaáp, neáu khoâng muoán noùi laø raát thaáp, caû ngöôøi cuûa tröôøng phaùi nöïng Daân Toäc cuõng khoâng theå noùi raèng Daân Trí ñaõ caoï Nhöng khaùc nhau ôû choã coù daùm vaïch roõ "thaáp" ôû choã naøo, vaø uûng hoä hay ngaên caûn nhaân toá caên baûn ñeå naâng cao Daân Trí.
2/ Coâng Khai Laø Ñieàu Kieän Quyeát Ñònh Ñeå Naâng Cao Daân Trí :
Trong moãi baøi vieát, nhaát laø trong phaàn noùi veà Tính caùch Vieät Nam" (baøi Ñoâi ñieàu suy nghó..) vaø phaàn "Vöôït qua Nguïy bieän" (baøi Chia tay yù thöùc heä) toâi ñaõ coá gaéng phaùc hoïa böùc tranh chung veà Daân Trí. Moãi nhoùm ngöôøi coù moät ñaëc ñieåm rieâng, nhöng theo toâi, nhöôïc ñieåm chung naëng neà nhaát caàn phaûi khaéc phuïc laø:
* yù thöùc xaõ hoäi cuûa coâng daân raát thaáp, tröôùc moät khoù khaên chung thì phaûn xaï öùng xöû laø tìm loái nhoû ñeå thích nghi rieâng. Laâu ngaøy nhöôïc ñieåm aáy phaùt trieån thaønh thoùi vò kyû voâ caûm vaø trô tröôùc noãi ñau chung, noãi ñau ñoàng loaïò Khi môû cöûa, ñöôïc töï do moät chuùt thì caùi gì cuûa rieâng laäp töùc phaùt trieån, caùi chung ngaøy caøng taøn taï. Raát nhieàu caùi tuùi rieâng phoàng leân laø do caùi kho chung caïn ñò
* Chuû nghóa thöïc duïng, du kích. Nhu caàu nhaän thöùc thaáp. Khoâng coù nhu caàu chính thoáng, chæ chaép vaù tuøy tieän, "Voán khoâng raønh maïch bao giôø" (thô Nguyeãn Duy), coát sao ñöôïc vieäc, coát sao coù lôïi tröôùc maét, Vieät Nam laø thuû ñoâ cuûa Nguïy Bieän.
Muoán naâng cao Daân Trí, ñieàu kieän quyeát ñònh nhaát laø phaûi cung caáp tri thöùc vaø cung caáp thoâng tin. (Ñoàng thôøi, phaûi taïo ñieàu kieän ñeå ngöôøi daân coù theå laøm chuû trong hoaït ñoäng kinh teá, kyõ thuaät, vaên hoùa vaø chính trò cuûa ñaát nöôùc). Ñieàu naøy noùi thì ñôn giaûn nhöng thöïc teá thì voâ cuøng khoù khaên. Vì cheá ñoä Ñaûng trò cuûa chuùng ta giöõ ñoäc quyeàn trong vieäc cung caáp tri thöùc xaõ hoäi vaø thoâng tin xaõ hoäò Taát caû tri thöùc vaø thoâng tin aáy coù nhieäm vuï phaûi cuûng coá cho moät yù thöùc heä phi khoa hoïc, vöøa duy taâm giaùo ñieàu, vöøa duy vaät thöïc duïng. Vì theá, söï nghieäp naâng cao Daân Trí thöïc chaát laø cuoäc ñaáu tranh khoâng khoan nhöôïng veà nhaän thöùc giöõa moät beân laø Tö Duy Môùi vôùi moät beân laø yù Thöùc Heä Cuõ Kyõ Giaû Taïo cuøng vôùi bieán theå raát moâñdeùc cuûa noù tröôùc cuoäc soáng môùò Noùi naâng cao Daân Trí maø khoâng taïo ñieàu kieän cho töï do tö töôûng vaø töï do baùo chí thì chæ laø noùi suoâng, thaäm chí laø yù ñoà kìm haõm Daân Trí.
Neàn taûng, coát loõi cuûa cuoäc Ñoåi Môùi laø DAÂN TRí, linh hoàn cuûa DAÂN TRí laø COÂNG KHAI (Glasnost). Chöøng naøo chöa coù COÂNG KHAI thì ñieàu gì cuõng coù theå bò böng bít, ngöôøi daân khoâng theå coù hieåu bieát ñuùng, vaø khoâng ñöôïc cung caáp thoâng tin, do ñoù maø khoâng theå naâng cao DAÂN TRí! Khoâng ñöôïc tieáp nhaän ñaày ñuû moïi nguoàn thoâng tin thì noùi gì ñeán chuyeän "laøm chuû"? Ruùt cuoäc thì cuïc dieän ñaáu tranh giöõa moät beân ñoøi môû roäng tính COÂNG KHAI vaø moät beân kìm haõm tính COÂNG KHAI seõ quyeát ñònh söï tieán trieån hay thoaùi boä cuûa toaøn boä quaù trình ñoåi môùi ñaát nöôùc. Söï uûng hoä cho tính COÂNG KHAI laø tieâu chuaån soá moät ñeå xeùt xem anh coù muoán ñoåi môùi thaät hay ñoåi môùi giaû! Cöù xem tính COÂNG KHAI ñöôïc môû roäng tôùi ñaâu thì bieát coâng cuoäc ñoåi môùi ñaõ ñi ñöôïc tôùi ñoù. Quan heä toaøn dieän vôùi Myõ, vaøo khoái Asean... laø söï kieän quan troïng ñoái vôùi Ñoåi Môùi nhöng khoâng phaûi laø thöôùc ño thaønh töïu cuûa Ñoåi Môùò
1/ Thöïc Chaát Traøo Löu Coäng Saûn Vaø Phöông AÙn Ñoåi Môùi Hieän Nay
Trong phaàn 2 vaø phaàn 3 toâi ñaõ trình baøy thöïc chaát cuûa traøo löu Coäng saûn theá giôùi theá kyû 19-20 vaø vai troø tích cöïc cuõng nhö tieâu cöïc cuûa noù trong lòch söû.
- Veà Trieát hoïc, veà Tieán Hoùa luaän thì chuû nghóa Duy Vaät Lòch Söû laø moät lyù thuyeát tö bieän, duy taâm chuû quan vaø sieâu hình, cöïc ñoan vaø phieán dieän, ñem phong traøo nhaát thôøi laøm quy luaät toång quaùt. Lyù luaän aáy chæ coù giaù trò ñeå pheâ phaùn xaõ hoäi luùc aáy, chöù khoâng theå hoøa nhaäp vaøo theá giôùi ngaøy nay, laïi caøng khoâng theå duøng vaøo vieäc xaây döïng moät xaõ hoäi vaên minh sau naøî
- Veà Chính Trò hoïc, ñoù laø bieán töôùng cuûa neàn Ñöùc Trò Phong Kieán mang maøu saéc coâng nghieäp, (thaäm chí maéc beänh coâng nghieäp"), noù maâu thuaãn veà nguyeân taéc vôùi neàn Daân Chuû cuûa theá giôùi ngaøy nay, vì noù döïa haún vaøo neàn ñaïo ñöùc giaû ñònh cuûa moät giai caáp tieàn phong giaû ñònh, ñeå coá ñònh moät boä maùy chuyeân chính thaät cuûa moät Ñaûng ñoäc quyeàn thaät, nhaân danh nhaân daân ñeå töôùc ñoaït hoaëc öùc cheá quyeàn laøm chuû cuûa nhaân daân. Chuyeân chính Voâ saûn laø cuoäc thöû söùc cuoái cuøng cuûa trieát lyù Ñöùc Trò tröôùc lòch söû, laø ngoïn löûa Phong Kieán saép taøn laïi buøng leân moät laàn cuoái cuøng tröôùc khi taét haún.
- Ñoái chieáu vôùi giaù trò phoå quaùt nhaát vaø vöõng beàn nhaát cuûa quaù trình tieán hoùa nhaân loaïi laø VaêN HoùA vaø NHAÂN QUYeàN thì traøo löu tranh ñaáu döôùi ngoïn côø buùa lieàm theá kyû 19-20 laø moät traøo löu chaân chính vaø taát yeáu cho NHAÂN QUYeàN toái thieåu, nhöng laø moät traøo löu ôû taàm Vaên hoaù thaáp.
- Traøo löu Coäng Saûn ñaõ hoaøn thaønh söù meänh lòch söû noùi treân moät caùch xuaát saéc, trong ñoù coù thaønh quaû veà giaønh quyeàn töï quyeát cho nhieàu daân toäc bò aùp böùc.
Nhöng sau khi giaønh ñöôïc NHAÂN QUYeàN toái thieåu, noù laïi ngoä nhaän veà vai troø lòch söû cuûa mình. Ñaùng leõ phaûi truùt boû hoaøn toaøn nguyeân lyù chæ duøng cho vieäc khôûi haønh, noù laïi söû duïng nguyeân lyù aáy ñeå ñi tieáp ñoaïn ñöôøng môùi ñaõ khaùc haún veà chaát so vôùi ñoaïn ñöôøng cuõ. Ví nhö trong cuoäc chaïy tieáp söùc, neáu ñaáu thuû voâ ñòch ôû ñoaïn ñaàu cho raèng khoâng ai thay noåi mình neân cöù giaønh quyeàn chaïy tieáp thì caøng chaïy caøng ñuoái söùc, vaø ñoäi cuûa anh ta chaéc chaén seõ veà ñích sau cuøng. Vì quaù keùo daøi moät öu ñieåm, neân sau ñoù khuûng hoaûng ñaõ baét ñaàu roài ngaøy moät gia taêng. Beân caïnh söï suy suïp kinh teá laø söï suy suïp vaên hoùaï Trong söï tha hoùa toaøn xaõ hoäi thì quan troïng nhaát laø söï tha hoùa chính ngöôøi naém quyeàn löïc, töùc söï tha hoùa cuûa ñoäi nguõ tieàn phong cuûa giai ñoaïn tröôùc, vì chính ñieàu naøy seõ quyeát ñònh chieàu höôùng cuûa cuoäc ñoåi môùi cuûa giai ñoaïn sauï
Tröôùc laøn soùng Daân Chuû hoùa vaø Thò Tröôøng hoùa toaøn caàu cuûa kyû nguyeân Vaên Minh Tin Hoïc, heä thoáng theá giôùi Coäng Saûn khoâng coøn ñuû söùc bao caáp cho söï oån ñònh phi lyù cuûa mình. Sôïi daây baûo hieåm ñöùt phöït, khoái Coäng Saûn rôi tung toùe, maïnh ai naáy chaïî Quoác gia ñaõ coù chuùt truyeàn thoáng Daân Chuû Tö Saûn thì tìm ñöôïc ñöôøng veà vôùi coäng ñoàng nhaân loaïi töông ñoái deã daøng. Quoác gia keùm tænh taùo thì bò maâu thuaãn doàn eùp baáy laâu trong caùi voû oån ñònh giaû taïo, nay buøng ra thaønh ngoïn löûa noäi chieán taøn baïo vaø ñau thöông. Rieâng maáy nöôùc chaâu AÙ phong kieán ñaëc seät, sau phuùt choaùng vaùng ñònh böôùc theo nöôùc Coäng saûn ñaøn anh, thì ñònh thaàn laïi, thaáy trong ngoõ toái thaâm u cuûa nuùi röøng chaâu AÙ, vaãn coù choã cho chuùa sôn laâm coù theå vaïn ñaïi dung thaân, beøn ruùt quaân veà ñoù, coá thuû. Vieäc maáy nöôùc Coäng saûn chaâu AÙ truï laïi ñöôïc trong caùi voû Coäng saûn coù caùi lyù cuûa noù. Tröôùc ñaây, khi theo lyù thuyeát "Chuyeân chính Voâ saûn" maáy nöôùc aáy cuõng khoâng chính chuyeân gì. Coäng saûn chaâu AÂu mang tieáng laø "xeùt laïi" nhöng laïi laø Maùc chính thoáng. "Chuû nghóa Mao ít" chaâu AÙ bò xeáp vaøo loaïi giaùo ñieàu, kyø thöïc laø giaùo ñieàu cuûa Mao chöù ñaâu phaûi giaùo ñieàu cuûa Maùc. Mao Traïch Ñoâng ñaõ töøng tuyeân boá laø khoâng coù thì giôø ñeå ñoïc Maùc-Leânin! Cöù caùi chaát Phong Kieán Gia Tröôûng maø caäp nhaät hoùa ñi laø thaønh Chuyeân chính chöù coù khaùc gì laém ñaâu maø phaûi hoïc? Ngöôøi Coäng saûn Vieät Nam luùc ñaàu vaøo Ñaûng laø ñeå ñaùnh Phaùp ñuoåi Nhaät chöù maáy ai ñöôïc bieát saùch vôû kinh ñieån cuûa Maùc ra sao ngoaøi maáy caâu Maùc-Leâ truyeàn khaåuû Ngay töø ñaàu ñaûng Coäng saûn chaâu AÙ ñaõ ñoàng hoùa chuû nghóa Maùc theo theå traïng cuûa mình, ñeå laøm vieäc cuûa mình. Vì theá khi thaáy Maùc lung lay, laõnh tuï Coäng Saûn chaâu AÙ ñaõ kòp thôøi ñieàu chænh ñeán möùc caàn thieát, thöïc chaát laø good bye Maùc moät caùch khoâng bòn ròn gì, ñaâu coù daïi chòu ñoå theo Maùc? Coù theå boû chuû nghóa Maùc, chæ loïc laïi caùi phaàn höõu ích nhaát cho mình laø söï ñoäc quyeàn laõnh ñaïo, khoâng chia xeû vôùi ai!
Ñoái vôùi neàn vaên minh môùi thì ta chæ loïc ra ñeå xaøi caùi phaàn höõu ích nhaát laø Kinh Teá Thò Tröôøng vaø laøm baïn vôùi taát caû moïi ngöôøi, nhaát laø ngöôøi giaàu coù. Coøn caùi phaàn baát lôïi cho mình laø Daân chuû Ña nguyeân thì vöùt boû. Loïc laáy hai caùi coát loõi beùo bôû nhaát cuûa hai heä thoáng aáy, gheùp laïi laø thaønh neàn vaên minh hieän ñaïi cuûa taï Theá môùi hoùm chöù! "Laøm kinh teá Thò tröôøng theo ñònh höôùng Xaõ hoäi chuû nghóa" chính laø ñöùa con lai laùu caù ñoù. Trong caùch tính toaùn aáy laøm gì coù DAÂN?
Nhöng söï thaønh coâng cuûa phöông aùn chaâu AÙ aáy laïi raát caàn moät yeáu toá thuoäc veà Daân: ñoù laø tình traïng ngheøo khoå cuûa Daân vaø tình traïng Daân Trí thaáp! Neáu Daân Trí nhö ôû Hung, ôû Tieäp... thì thoâi khoûi phaûi baøn. Daân Trí thaáp, neân cöù doïa cho moät meû laø yeân. Neáu kheùo taän duïng tình traïng Daân Trí thaáp aáy thì coøn ñöôïc Daân baûo veä nöõaï Thaáy noùi nhieàu noâng daân ngoaïi thaønh Haø Noäi tröôùc khoâng khí ñoåi môùi hoà hôûi naêm 86-87 ñaõ naém tay ñe: Ñöùa naøo ñoøi phaùp trò, Ña nguyeân, ñoäng ñeán Ñaûng oâng ñaùnh boû meï! Daân chöa hieåu phaùp trò laø theå cheá Daân chuû ñeå baûo veä mình khoûi caùc thöù TRò khaùc. Thaáy noùi phaùp trò laïi nghó laø duøng luaät PHAÙP ñeå TRò neân sôï heát vía, beøn ñi caàu cöùu loøng thöông daân cuûa Ñöùc Trò, khieán cho maáy oâng Ñöùc Trò cöôøi thaàm: theá môùi bieát caùi baãy Ñöùc Trò cuûa caùc Cuï thaùnh thaät, caøng say ñaïo ñöùc, caøng höôùng thöôïng bao nhieâu thì caøng ruùc saâu vaøo baãy cuûa ta baáy nhieâu!
2/ Phaûi Baét Ñaàu Töø Caùch Nhìn Vaên Hoùa Vaø Caùch öùng Xöû Vaên Hoùaï
Khi cuoäc tranh ñaáu cho Quyeàn Con ngöôøi coøn ôû taàm Vaên Hoùa thaáp thì noù chæ xoay quanh nhu caàu sinh toàn toái thieåu, thieáu thöù aáy thì cheát ngay, neân taâm lyù tranh ñaáu laø loaïi taâm lyù ñôn giaûn nhöng quyeát lieät, cöù "moät maát moät coøn", moät laø "cheát", hai laø "ñöôïc caû theá giôùi"! Baây giôø ñoái vôùi soá ñoâng trong xaõ hoäi ta, nhu caàu toái thieåu aáy ñaõ ñöôïc vöôït qua, cuoäc vaän ñoäng ñeå daân chuû hoùa xaõ hoäi laø cuoäc tranh ñaáu ôû moät taàm Vaên Hoùa cao hôn, nhöng taâm lyù tranh ñaáu kia vaãn coøn.
Bôûi vaãn giöõ taâm lyù tranh ñaáu ñôn giaûn nhöng quyeát lieät aáy, ngöôøi ta phaân bieät nhau, kyø thò nhau, quy keát nhau moät caùch heát söùc ñôn giaûn vaø voõ ñoaùn: ñaõ pheâ phaùn hoïc thuyeát Maùc-Leâ töùc laø aên phaûi baõ cuûa Thöïc Daân, Ñeá Quoác. Ñaõ khoâng taùn thaønh caùi ñònh höôùng Xaõ hoäi chuû nghóa vaø pheâ phaùn ñöôøng loái cuûa Ñaûng caàm quyeàn töùc laø phaûn ñoäng, phaûi boû tuø. Ñaõ pheâ phaùn söï ñoäc quyeàn vaø yeâu caàu daân chuû töùc laø naèm trong aâm möu dieãn bieán hoøa bình, baïo loaïn laät ñoå. Ñaõ khoâng coøn "nguyeän moät loøng theo Ñaûng" töùc laø sa suùt phaåm chaát chöù khoâng theå laø taêng phaåm chaát ñöôïc. Ñaõ coù quan ñieåm khaùc vôùi Ñaûng thì chaéc laø baát maõn vì thieät thoøi quyeàn lôïò Ñaõ Ña nguyeân laø seõ ñaùnh nhau vaø coù nguy cô maát nöôùc...vaân...vaân... Cuoäc soáng Vaên hoùa daàn daàn seõ giuùp con ngöôøi nhaän ra söï ñôøi khoâng phaûi vaäy, khoâng gian cuûa con ngöôøi roäng raõi hôn theá nhieàu, ñöôøng ñôøi khoâng phaûi chæ moät loái ñoäc ñaïoï Cuoäc soáng raát ña daïng vaø luoân coù nhieàu khaû naêng. Ta seõ nhìn caùc maâu thuaãn treân ñôøi moät caùch khoan dung vaø coù Vaên hoùa hôn. Tröôùc söï bao dung cuûa ñoàng loaïi ta seõ thaáy ngöôïng vì caùi yù thöùc ñaáu tranh giai caáp quaù thöôøng tröïc vaø quaù saéc beùn cuûa mình. Ta seõ töï tin hôn, ñoàng thôøi bieát tin ngöôøi khaùc, hieåu raèng anh huøng khi heát söù meänh coù theå cöù yeân taâm maø ruùt lui, xaõ hoäi seõ khoâng vì vaéng maët anh maø taéc tî. Vaø nhaát ñònh seõ ñeán moät luùc taâm hoàn ta thanh thaûn, ñeå nhaän ra raèng cuoäc ñôøi voán vaãn Ña nguyeân. Vöôn ñöôïc tôùi taàm nhìn Vaên Hoùa, ngöôøi ta seõ coù khaùt voïng Vaên Hoùa, seõ hieåu ra leõ bieän chöùng nhaân baûn giöõa ñaáu tranh vaø dung thöù, ñaáu tranh maø taâm khoâng aùc, dung thöù nhöng khoâng dung thaï Ñaáu tranh khoâng phaûi vì "baát maõn" cho mình maø "baát maõn" thay cho ngöôøi khaùc. Loøng trung thöïc buoäc ta phaûi ñaåy nhaän thöùc tôùi taän cuøng cho roõ traéng ñen maø haønh vi laïi ñoä löôïng.
Cuoäc ñaáu tranh ôû taàm Vaên hoùa thaáp laø cuoäc choïn löïa giöõa zeâroâ vaø soá 1, caùi môùi phuû ñònh hoaøn toaøn caùi cuõ, thua laø heát saïch khoâng coøn gì. Cuoäc ñaáu tranh Vaên hoùa cao laø cuoäc choïn löïa giöõa moät 9 moät 10. Caùi môùi daãu thaéng vaãn baûo toaøn caùi cuõ, chæ naâng cao theâm moät ñoaïn, nhöng laø moät ñoaïn khoâng theå boû qua, vì chính caùi ñoaïn nhoû cheânh leäch aáy xaùc ñònh haún moät taàm Vaên hoùaï Moät böôùc tieán nhoû ôû taàm cao khoù khaên hôn nhieàu böôùc nhaûy voït ôû taàm thaáp. Gioáng nhö moät quy trình saûn xuaát ñaõ toái öu roài coøn muoán taêng naêng suaát leân 0,1%. Gioáng nhö hai ñoäi boùng ngoaïi haïng tröù danh vaãn phaûi phaân ngoâi nhaát nhì trong moät traän chung keát.
Coù caùi nhìn Vaên hoùa ta seõ thaáy cuoäc ñoåi môùi cuûa chuùng ta ñaõ coù raát nhieàu maët "ñöôïc", nhöng laïi coù maët "chöa ñöôïc". Caùi "chöa ñöôïc" aáy döôøng nhö raát ít nhöng khoâng theå nhaân nhöôïng vì noù bao truøm nhö aùnh saùng, nhö khoâng khí ta thôû, nhö nhaân caùch con ngöôøò Khoâng coù nhaân caùch ngöôøi ta vaãn soáng, thaäm chí coøn soáng beùo toát hôn. Nhöng ñeán moät trình ñoä Vaên hoùa nhaát ñònh ngöôøi ta seõ thaáy thieáu caùi vi löôïng con con aáy thì khoâng soáng ñöôïc. Bôûi söï "soáng" luùc aáy ñaõ boû xa nghóa "soáng" sinh vaät. Coù caùi nhìn Vaên hoùa seõ nhaän ra raèng khi ñaõ hoøa nhaäp vaøo Thôøi ñaïi ñeå laøm Kinh teá thò tröôøng maø vaãn giöõ yù thöùc heä Voâ saûn ñoäc toân, thì moãi caâu moãi töø trong "ngoân ngöõ" giao tieáp cuûa ta ñeàu luoân hai nghóa; trong khoaûng vuõ truï "Nhò nguyeân" naøy ñaïo ñöùc chæ laø caùi voû ngoân ngöõ ñeå phaùt ngoân beà noåi cho hôïp "chuû nghóa", ôû taàng ngaàm noù seõ ñöôïc töï ñoäng phieân dòch ra caùi nghóa traàn truïi cuûa moät thöù Thò tröôøng daõ man. Vaø thoùi quen Nguïy trang naøy seõ gaäm nhaám caû moät Daân Toäc. Khoâng theå baét gioáng noøi phaûi traû caùi giaù aáy cho caùi goïi laø "söï oån ñònh", maø kyø thöïc chaúng coù gì oån ñònh ngoaøi söï oån ñònh quyeàn löïc laõnh ñaïo cuûa moät taäp ñoaøn.
***
Thay Lôøi Keát :
Loøng yeâu nöôùc vaø khaùt voïng töï do haïnh phuùc ñaõ ñöa nöôùc ta vaøo quyõ ñaïo Coäng saûn vôùi söï traû giaù khaù ñaét. Nhöng trí tueä nhaân loaïi, cuøng vôùi thöïc tieãn xaõ hoäi hoâm nay laïi chöùng minh raèng con ñöôøng ñaõ giuùp ta ñoåi xöông maùu laáy Ñoäc Laäp aáy khoâng coù khaû naêng ñöa ta tôùi ñích cuoái cuøng vì ñoù chæ laø moät ngoõ cuït, nhöõng ngöôøi baïn ñi tröôùc treân con ñöôøng aáy ñeàu ñaõ quay trôû laïò Ñieàu naøy khoâng ai mong muoán, song ñaõ laø söï thaät. Do baûn chaát nhaïy beùn, neân thöïc tình thì chuùng ta ñaõ quay veà vôùi con ñöôøng chung cuûa theá giôùi roài, caùi ngoõ cuït kia ñang luøi laïi daàn phí sau nhö moät kyû nieäm khoâng theå naøo queân cuûa thôøi aáu tró.
Ñaùng leõ phaûi boäc loä thaúng thaén vôùi nhau veà söï thaät aáy, ñeå coù theå queân ñi phaàn quaù khöù thuø haän, tha thöù cho nhau moïi loãi laàm ñaõ qua, taäp hôïp laïi moïi "voán lieáng" cuûa Daân Toäc, cuøng nhau hôïp söùc laøm laïi söï nghieäp cuûa ñaát nöôùc trong söï bao dung, hoã trôï cuûa beø baïn naêm chaâuï Chæ coù söï chaân thaønh nhö theá môùi gaây ñöôïc khí theá hoà hôûi vaø loøng tin caäy laãn nhau, chæ coù söùc maïnh tinh thaàn aáy môùi chaáp caùnh cho nhöõng söùc maïnh vaät chaát, ñeå ñöa Daân toäc tôùi moät töông lai saùng laïn, moät töông lai ñaõ hieän ra trong taàm maét. Song hy voïng aáy chæ loùe saùng trong khoaûnh khaéc, roài caû Daân Toäc ñaõ sa vaøo caùch ñoåi môùi nhö hieän naî
Taïi sao moät söï löïa choïn töôûng coù theå ñôn giaûn maø cuoái cuøng laïi khoâng ñôn giaûn?
Vì chuû nghóa Coäng saûn ñi qua loaøi ngöôøi ñaõ ñeå laïi treân nhöõng quoác gia coäng saûn ba haäu quaû:
- Moät neàn saûn xuaát vaø kinh teá trì treä, phi quy luaät.
- Moät boä maùy chuyeân cheá khoång loà.
- Moät heä tö töôûng vaø vaên hoùa laïc haäu, giaû taïo, phuïc vuï cho neàn saûn xuaát vaø boä maùy keå treân.
Trong ba yeáu toá aáy, thì yeáu toá thöù hai môùi laø yeáu toá coù vai troø quyeát ñònh khaû naêng chuyeån hoùa ñaát nöôùc trong hoøa bình.
Boä maùy naøy coù maët öu vaø maët Nhöôïc raát ñaëc tröng.
Öu ôû choã: boä maùy aáy tröôûng thaønh töø phong traøo giaûi phoùng daân toäc daày daïn kinh nghieäm, coù khaû naêng quy tuï vaø vaän ñoäng quaàn chuùng ñoâng ñaûo, nhaát laø nhaân daân lao ñoäng, ñaây laø naêng löïc quyù giaù maø moät löïc löôïng caàm quyeàn khoâng deã gì coù ñöôïc, khoâng phaûi ngaãu nhieân maø coù ñöôïc. öu ñieåm naøy neáu ñöôïc phaùt huy seõ thaønh nhaân toá raát thuaän lôïi cho söï ñoåi môùi ñaát nöôùc moät caùch trong saùng vaø oån ñònh, boû ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa aûo töôûng ñeå choïn muïc tieâu thieát thöïc "daân giaøu nöôùc maïnh, xaõ hoäi coâng baèng vaø vaên minh" . Ngöôøi tieàn phong trong vieäc cöùu nöôùc seõ laïi coù khaû naêng tieàn phong trong coâng cuoäc ñoåi môùò
Nhöôïc ôû choã: ñaây laø phaùo ñaøi cuûa yù thöùc heä chuyeân chính voâ saûn, moät kieåu "Ñöùc Trò Phong Kieán Chuyeân Cheá" nhieàu ñaëc quyeàn ñaëc lôïi, naëng tính duy lôïi vaø duy tín hôn laø duy lyù, naëng ñaàu oùc phaân bieät, kyø thò vôùi trí thöùc vaø daân chuû. Nhöôïc ñieåm naøy baáy laâu vaãn thöôøng xuyeân tha hoùa ñoäi nguõ tieàn phong kia, vaø khi gaëp cô hoäi noù coù theå bieán boä maùy aáy thaønh trôû ngaïi khoång loà, raát khoù khaéc phuïc ñoái vôùi coâng cuoäc ñoåi môùò
Nhöõng naêm 1986-1988 laø thôøi gian tranh chaáp giöõa hai khaû naêng aáî
Nhöng khoâng may cho daân toäc chuùng ta, tình hình dieãn bieán phöùc taïp ôû moät soá nöôùc trong khoái Lieân Soâ cuõ vaø Ñoâng AÂu, ôû Trung Quoác cuoái nhöõng naêm 80 ñaõ taùc ñoäng baát lôïi ñeán Vieät Nam.
Tình hình aáy ñaõ kích ñoäng baûn naêng töï veä cuûa taàng lôùp laõnh ñaïo, laøm cho caùn caân nghieâng veà maët tieâu cöïc vaø cöôùp maát cuûa Daân Toäc chuùng ta caùi cô hoäi nghìn naêm coù moät, ñeå ñoåi môùi ñaát nöôùc trong tinh thaàn côûi môû, trong saùng vaø hoøa hôïp, hoøa giaûò Ñeå hoâm nay laïi phaûi khoù nhoïc töøng böôùc tìm kieám laïi tinh thaàn trong saùng aáî Nhöõng ngöôøi Coäng saûn coøn naëng loøng vôùi Daân toäc ñaõ daàn daàn nhaän ra raèng muoán tieáp tuïc soáng coù löông taâm khoâng theå khoâng phaân bieät mình vôùi theá löïc khoâng trong saùng kiaï
Ñaõ lôõ maát moät cô hoäi lòch söû ñeå Ñaûng cuûa moät giai caáp cöïc ñoan coù theå thaêng hoa, hoùa thaân trôû veà thaønh moät Ñaûng coù tính chaát Daân Toäc Daân chuû, theá laø Ñaûng aáy laïi trôû veà vôùi quy luaät ích kyû muoân thuôû: hoøa nhaäp vôùi theá giôùi nhöng khoâng muoán maát ñaëc quyeàn ñaëc lôïi, neân boä maùy aáy ñaõ chuû ñoäng thay ñoåi yeáu toá thöù nhaát (töùc neàn kinh teá), ñoàng thôøi coá duy trì yeáu toá thöù ba (töùc nhöõng nguyeân taéc chính trò tö töôûng cuûa Chuû nghóa), duøng caû hai yeáu toá aáy phuïc vuï cho mình. Töø ñaáy hình thaønh phöông aùn "Kinh teá thò tröôøng theo ñònh höôùng Xaõ hoäi chuû nghóa". Vaø chæ caàn theá thoâi laø töï nhieân phaûi aùp duïng moät chính saùch hai maët, töï nhieân khoâng theå côûi môû thaúng thaén vôùi nhau, noùi gì cuõng cöù ngoïng nghòu! Thay vì chaân thaønh, côûi môû vaø tin caäy laãn nhau, laïi phaûi tieáp tuïc noùi doái, laïi phaûi tieáp tuïc ñoái phoù vôùi nhau! Tham nhuõng nhö röôi nhöng cöù chaïy quanh trong moät traän ñoà buøng nhuøng hai maët, vaø phaùt trieån thaønh moät quoác naïn baát trò.
Tham voïng aáy khoâng coù gì laï vaø baøi baûn aáy cuõng chæ laø caùi loâgíc thoâng thöôøng cuûa cuoäc ñaáu tranh sinh toàn taàm thöôøng. Ñaùng leõ caùi cô hoäi thaêng hoa kia ñaõ coù theå keùo Daân Trí, "Ñaûng trí" leân moät baäc (Ñaûng vôùi tinh thaàn Daân Toäc, Daân chuû!) ñeå laøm neàn cho söï caát caùnh; thì nay ngöôïc laïi, Daân Toäc ñang phaûi laøm caùi vieäc gaây döïng laïi Daân Trí, "Ñaûng trí" töøng chuùt moät, ñeå töïa vaøo ñoù maø vöïc tình hình leân.
Nhöng nay khoâng coøn con ñöôøng naøo khaùc. Bôûi chæ nhöõng vaän hoäi baét nguoàn töø söï phaùt trieån cuûa Daân Trí môùi laø vaän hoäi thöïc cuûa Daân Toäc. Keû cô hoäi moät maët coá tình "caâu giôø", trì hoaõn vieäc ñoåi môùi khi hoï chöa thu xeáp xong möu keá, moät maët laïi muoán tranh thuû taïo ra nhöõng "vaän hoäi" caøng nhanh caøng toát, trong khi Daân Trí chöa kòp phaùt trieån ñeå caûn trôû caùch "ñoåi môùi" raát nhanh cuûa hoï. Traïng thaùi giao thôøi naøy laø thôøi ñieåm lyù töôûng ñeå tranh thuû "laøm aên" kieám lôïi neân ñöôïc raát nhieàu ngöôøi (caû beân trong laãn beân ngoaøi) öa thích cuõng khoâng coù gì ñaùng ngaïc nhieân. Khi nhöõng ngöôøi töû teá tænh ngoä ra thì "vaùn ñaõ ñoùng thuyeàn"!
Daân Toäc laïi moät laàn nöõa ñöùng tröôùc nhu caàu: khai Daân Trí, chaán Daân Khí, haäu Daân Sinh (haäu laø boài ñaép) nhö khaåu hieäu maø nhaø aùi quoác Phan Chu Trinh hoâ haøo thuôû tröôùc. Vaãn phaûi giaûi laïi baøi toaùn ngaøy xöa, nhöng vôùi nhöõng thoâng soá môùi hoâm naî
Lôøi hoâ haøo veà "moät cuoäc khaùng chieán môùi" (theo caùch noùi cuûa ngöôøi Coäng saûn laõo thaønh Nguyeãn khaéc Vieän) cuõng laø moät lôøi "khai Daân Trí, chaán Daân khí" ñaày tính vaên hoùa vaäî
Ñaây laø cuoäc ñaáu tranh noäi boä cuûa Daân Toäc, khoâng phaûi chuyeän "ñòch, ta". Khoâng ai coù theå laøm thaî Quyeàn phaùn xöû cuoái cuøng thuoäc veà noäi boä Daân Toäc.
Ñaây laø cuoäc dieãn bieán hoøa bình ñaày tính vaên hoùaï Khoâng coù söï ñöôïc thua "moät maát moät coøn". Caùi môùi phaûi thaéng, nhöng taát caû nhöõng giaù trò chaân chính cöù phaûi ñöôïc baûo toàn, taát caû nhöõng döï ñònh chaân chính ñaõ coù vaãn ñöôïc tieáp tuïc. Loãi laàm cuõ coøn ñöôïc tha thöù thì coâng lao cuõ sao laïi caàn phaûi phuû ñònh? Khoâng moät xaùo ñoäng baïo haønh naøo ñöôïc pheùp xaûy raï Xaõ hoäi vaãn hoøa bình maø ñi leân, taát nhieân caàn ñieàu chænh raát nhieàu nhöng khoâng caàn coù böôùc luøi naøo caû.
Song söï ñaáu tranh coù tính chaát oân hoøa vaø vaên hoùa aáy khoâng theå ñoàng nghóa vôùi "söï oån ñònh" giaû taïo moät chieàu hieän naî Thaùi ñoä laõng traùnh traùch nhieäm coâng daân, thaùi ñoä ngaäm mieäng aên tieàn sao coù theå coi laø vaên hoùa ñöôïc? (Khoâng ñaáu tranh "tôùi nôi" thì chaúng caùi gì coù theå nhuùc nhích!). "Im Laëng Nuoâi Döôõng Söï AÙp Buøc", caâu noùi aáy cuûa nhaø Vaên hoùa, cöïu Toång thoáng Phaùp F. Mitterrand thaät ñaùng cho ta suy nghó. Toâi nghó neáu ai huø doïa chuùng ta raèng ñaáu tranh cho Daân chuû taát yeáu daãn ñeán baïo loaïn, quy nhöõng cuoäc cheùm gieát daõ man treân theá giôùi laø do tinh thaàn Daân chuû ña nguyeân thì chaúng nhöõng khoâng hieåu bieát gì, maø coøn laø tieáp tay cho nhöõng luaän ñieäu phaûn ñoäng, khoâng muoán cho daân ta môû maøy môû maët, chæ muoán duy trì moät nhaân daân ngoan ngoaõn ñeå deã beà söû duïng. Neáu thích tìm "ñòch" thì haõy tìm "ñòch" ôû ñaáy!
Caùi cuõ chuyeân cheá, chaät heïp neân buoäc phaûi phuû ñònh nhöõng caùi khaùc vôùi mình ñeå toàn taïò Chæ caùi môùi, caùi ña nguyeân phaùp trò, phi yù thöùc heä, môùi coù khaû naêng bao dung. Neáu quy luaät tieán hoùa laø "ít thì oån, nhieàu thì loaïn" thì nhaân loaïi laøm gì coù neàn vaên minh hoâm nayû Chæ coù ñaáu tranh hoøa bình ñeå ñaït tôùi söï phaùt trieån laønh maïnh môùi laø söï oån ñònh thöïc, oån ñònh "bieän chöùng". Duøng baïo löïc cuûa Chuyeân chính ñeå giöõ oån ñònh thì söï oån ñònh aáy chaúng nhöõng khoâng laønh maïnh maø coøn laø oån ñònh giaû, maâu thuaãn khoâng ñöôïc khôi thoâng, cöù tích luõy seõ sinh baïo loaïn.
Ñaây laø cuoäc ñaáu tranh coâng khaò Chaúng nhöõng raát coâng khai maø coøn phaûi laáy Coâng Khai laøm nguyeân taéc, laøm "luaät chôi". Tröôùc heát phaûi ñaáu tranh cho tính Coâng Khai, leân aùn moïi söï "daám duùi". Boùng toái chæ coù lôïi cho caùi AÙc. Khi Ñaûng ñaõ töï nhaän laáy traùch nhieäm laø ngöôøi laõnh ñaïo caû xaõ hoäi vaø ghi vaøo hieán phaùp thì moïi vieäc cuûa Ñaûng ñeàu aûnh höôûng ñeán xaõ hoäi, sao coøn laø vieäc noäi boä cuûa Ñaûng ñöôïc ? Khoâng thöïc hieän ñöôïc tính Coâng Khai, thì moïi phöông aùn ñoåi môùi ñeå daân chuû hoùa vaø phaùp trò hoùa xaõ hoäi chæ laø chuyeän ñeå noùi cho vuò
Moät maët phaûi ñaáu tranh trong khuoân khoå luaät phaùp, baûo veä phaàn luaät tieán boä. Moät maët phaûi ñaáu tranh ñeå caûi thieän chính luaät phaùp. Coù vaäy luaät phaùp môùi khoâng maâu thuaãn vôùi phaùt trieån, nhaát laø khi moät neàn luaät phaùp coøn ôû giai ñoaïn ñang hình thaønh.
Töø ngaøy coù coâng cuoäc ñoåi môùi, veà Kinh teá chuùng ta ñaõ coù nhieàu böôùc tieán raát ñaùng keå, cuõng khoâng ít nhöõng thaønh quaû raát ñaùng vui möøng.
Nhöng taát caû nhöõng ñieàu toâi ñaõ trình baøy chaéc cuõng coù theå noùi leân phaàn naøo tính chaát raát phöùc taïp cuûa tình hình, khoâng ñôn giaûn nhö caùi veû beân ngoaøi cuûa noù.
Neáu khoâng vì moät khaùt voïng coù tính Vaên hoùa cao thì nhöõng ngöôøi daân Vieät quaû thöïc ñaõ coù theå cho pheùp mình taïm nghæ ngôi ñoâi chuùt ñeå lo cho mình, maø chaúng caàn meät oùc nghó ñieàu noï ñieàu kia laøm gì, ñeå laøm phieàn loøng nhöõng caáp laõnh ñaïo!
Moät khaùt voïng mang tính Vaên hoùa! aáy laø khaùt voïng muoán nhaân vaän hoäi naøy maø ñöa Daân Toäc ta böùt leân, böùt leân khoâng chæ ñeå naâng cao moät chæ soá GDP, khoâng phaûi chæ ñeå caûi thieän ñôøi soáng, khoâng phaûi chæ ñeå hoøa nhaäp ñöôïc vaøo theá giôùi, khoâng phaûi chæ nhaèm ñöôïc "hoùa roàng", maø ñeå Daân Toäc aáy töï caûi taïo, ruõ boû nhöõng khuyeát taät ñeå naâng mình leân moät taàm voùc vaên minh thaät söï (chöù khoâng phaûi caùi taàm voùc haøo nhoaùng maø ta vaãn töï phong), leân moät taàm voùc maø tieàm naêng cuûa Daân toäc cho pheùp vaø söï nhoïc nhaèn cuûa Daân toäc ñaùng ñöôïc ñeàn buø!
Caùch ñi cuûa nöôùc ta hieän nay maâu thuaãn vôùi khaùt voïng Nhaân vaên aáy, neân khoâng taïo ñöôïc neàn taûng Vaên hoùa vöõng chaéc cho söï phaùt trieån Kinh teá laønh maïnh, xaây döïng moät neàn Daân chuû phaùp trò, coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc nhö ta mong muoán.
Khi ta naém toaøn boä quyeàn löïc trong tay, ta coù theå cöù laøm Daân chuû giaû maø chaúng ai laøm gì ñöôïc, chaúng ai caõi noåi mieäng ta, maø khoái ngöôøi coøn phuï hoïa vaø ca ngôïò Nhöng trôøi ñaát coâng baèng ôû choã: neáu khoâng thaønh taâm thì khoâng thu phuïc ñöôïc loøng ngöôøi, nhaát laø nhöõng ngöôøi tieân tieán, neân khoâng theå coù söùc maïnh coäi nguoàn, vaø tröôùc sau gì Daân Toäc cuõng baét ta quay trôû laïi, traû caùi moùn nôï maø Daân Toäc ñaõ "taïm öùng" cho ta hoaëc ta ñaõ khoân ngoan chieám ñoaït. Ta coù thoaùt ñöôïc ñôøi mình thì con chaùu mình laïi phaûi traû nôï cho mình, laøm sao quòt ñöôïc nôï Daân Toäc?. Khoán noãi, chung quy ngöôøi bò toån thaát vaãn laø Daân Toäc, neân môùi phaûi cuøng nhau ngaên chaën ñeå söï tröøng phaït aáy ñöøng phaûi xaûy raï
Traùi laïi, neáu coù moät ñöôøng loái ñoåi môùi quang minh chính ñaïi, xuaát phaùt töø nhaõn quan Vaên hoùa vaø caùch giaûi quyeát coù tính Vaên hoùa, laáy Coâng Khai laøm nguyeân taéc, ai coù yù kieán xuoâi ngöôïc gì ñeàu ñöôïc noùi cho moïi ngöôøi cuøng nghe, vaän meänh Daân Toäc ñeå cho toaøn daân thöïc söï ñònh ñoaït, thì chaúng coù söï xaùo troän taøn baïo naøo coù theå xaûy ra, taát caû nhöõng thaønh töïu ñaõ coù ñeàu ñöôïc baûo toaøn, taát caû nhöõng döï ñònh chính ñaùng ñeàu ñöôïc tieáp tuïc, vaø moät nieàm haïnh phuùc voâ giaù seõ ñöôïc chia cho taát caû moïi ngöôøi laø caùi khoâng khí thanh bình, sung söôùng ñöôïc nhìn vaøo maét nhau chöùa chan tin caäy, höôûng thuï moïi tieän nghi trong söï kieâu haõnh laøm ngöôøò Ñieàu aáy möôøi boä maùy tuyeân truyeàn khoång loà cuûa ta hieän nay coäng vôùi traêm tyû ñoâ la vieän trôï cuõng khoâng laøm ñöôïc!
Moät neàn Chính trò coù Vaên hoùa, moät maët coù theå caên cöù vaøo trình ñoä quaàn chuùng
quaûng ñaïi ñeå hoaïch ñònh nhöõng chính saùch tröôùc maét thích öùng vôùi soá ñoâng, nhöng
maët khaùc khoâng ñöôïc laáy tình traïng Vaên hoùa thaáp aáy laøm giôùi haïn hoaëc lôïi duïng
noù, traùi laïi phaûi tìm caùch thoûa maõn nhöõng nhu caàu coù tính Vaên Hoùaê/B> vaø
Nhaân Quyeàn cuûa caùi thieåu soá ñaõ ôû taàm Daân Trí cao hôn. Chính söï
traân troïng thieåu soá aáy seõ ñaûm baûo söï coâng baèng cho soá ñoâng vaø naâng daàn Daân Toäc
leân, maø khoâng caàn ñem ngöôøi naøy laøm tieâu chuaån töùc khaéc ñeå goø ngöôøi kiaï Neáu
cuoäc ñaáu tranh giaønh côm aùo laáy chuû löïc ôû soá ñoâng lôùp döôùi, thì cuoäc ñaáu tranh
vì Vaên hoùa laáy chuû
Baèng caùch aáy, nhöõng nhu caàu cao seõ ñöôïc thöïc hieän daàn daàn, coù söï dung hoøa giöõa
khaû naêng vaø hieän thöïc, giöõa quyeàn lôïi vaø nghóa vuï, dung hoøa giöõa nhöõng khoái
ngöôøi coù trình ñoä vaø nhu caàu raát cheânh leäch nhau trong xaõ hoäò Moät tinh thaàn
"ña nguyeân" roäng raõi nhö vaäy may ra coù theå môû loái thoaùt cho taát caû moïi ngöôøò
Trong ñaáu tranh noäi boä, nhieàu khi ta coù khaû naêng söûa loãi, nhöng khi coù caùi bình
phong beân caïnh thì caùi loãi cöù naáp vaøo ñaáî Trong tröôøng hôïp naøy, giuùp nhau söûa
ñoåi khoâng gì baèng caát hoä nhau caùi bình phong aáy ñi!
Caøng suy nghó veà noäi dung cuõng nhö veà hieän tình cuûa yù thöùc heä Maùcxít, toâi caøng
thaáy roõ ñaây laø moät yù Thöùc Heä Phong Kieán Traù Hình cuûa trieàu ñaïi phong kieán cuoái
cuøng, ñang kìm haõm söï tieán boä xaõ hoäi, vaø ñöôïc duøng laøm Bình Phong cho
nhöõng yeáu toá tieâu cöïc aån naáp . ít ai coù yù nghó muoán phaù caùi bình phong aáy ñi,
traùi laïi öùng xöû theo kieåu: "Cöù ñeå noù ñaáy, anh naáp toâi cuõng naáp, chuùng ta hieåu
nhau caû maø! Soáng thôøi naøo ta theo thôøi aáy, gaëp thôøi Maùc-Leâ thì ta laøm luaän vaên
Tieán só veà Maùc-Leâ maø soáng, caõi noù laøm gì? Ñaáy laø khí quyeát cuûa moân phaùi "hieäp
khí ñaïo" ñaáy!...".
Hình nhö "cöù ñeå noù ñaáy" cuõng chaúng cheát ai thaät, nhöng sao toâi caûm thaáy moät caùi
gì khoán naïn quaù, khoâng chòu noåi, neân cöù phaûi noùi ra! Sao laïi khoâng cheát aæ
Khoái keû ñaõ cheát theo nghóa ñen, khoái keû ñang soáng dôõ cheát dôõ vì caùi bình phong
aáy, vaø caû moät Daân toäc ñang cheát theo nghóa Cheát chaân chính cuûa Con
Ngöôøi, chöù sao khoâng cheát ?...
ôû nhöõng nöôùc khaùc, thì chaéc moät caùi bình phong khoâng bao giôø laïi ñaùng quan taâm
ñeán theá! Nhöng Vieät Nam thì khaùc, bình phong laø taát caû, vì Vieät Nam laø Thuû
Ñoâ cuûa nguïy bieän!
Nguïy bieän tröôùc heát laø caùi bình phong ñeå mình khoâng phaûi ñoái dieän vôùi Löông taâm
vaø Trí tueä cuûa mình! Theá laø mình thaûnh thôi, muoán laøm gì thì laøm, noùi gì thì
noùi, tha hoà truoài nhö traïch nhö löôn, thôøi naøo cuõng soáng ñöôïc. "Ñoåi môùi, ñoåi
cuõ" theá naøo mình vaãn kieám laõò
Ñoù laø thuû thuaät ñeå khoâng bao giôø phaûi tröïc dieän ñöông ñaàu vôùi caùi AÙc, cuõng nhö
khoâng bao giôø phaûi tröïc tieáp ñoái phoù vôùi caùi Thieän!
Ñoù laø taám khaên cuûa nhaø aûo thuaät, khi taám khaên ñöôïc môû ra thì khoâng ñaõ thaønh coù,
coù ñaõ thaønh khoâng roài! Maét troâng thaáy raønh raønh vaäy maø khoâng phaûi vaäy!
Ñaáy laø Voõ Vieät Nam, cuõng laø Xieác Vieät Nam! - Xin caùc Voõ só vaø caùc Ngheä só Xieác
thöù loãi cho toâi ñöôïc möôïn töø ngöõ cao quyù cuûa caùc baïn . "Quy luaät" ö ?
"Tö Töôûng" ö ? "Chính Thoáng" ö ? "Chuaån" gì ñaõ ñeán nöôùc
naøy cuõng phaûi Du kích hoùa! aáy laø caùi "baát bieán" Vieät Nam ñeå öùng xöû vôùi "vaïn
bieán" treân ñôøi!
Ngöôøi ta soáng baèng Nguïy Bieän, laäp nghieäp baèng Nguïy Bieän, gieát
nhau cuõng baèng Nguïy Bieän!... Vöôït vaïn truøng vaây, baùch chieán baùch thaéng
maø trong tay chæ moät chieác bình phong bieán hoùaï
Ngöôøi ta thöôøng nghó moät caùch ñôn giaûn raèng thôøi buoåi kinh teá naøy thì maát coâng
ñaáu tranh tö töôûng laøm gì, bôûi khoâng bieát caùi bình phong aáy, vôùi taát caû thieát
cheá vaø heä luïy cuûa noù, haøng ngaøy ngoán cuûa nhaân daân bao nhieâu tieàn! ít ngöôøi hieåu
ñöôïc raèng ñeå coù moät ngaøy "oån ñònh" theo phöông aùn hieän nay, ngaân quyõ phaûi chi
bao nhieâu tieàn ñeå keâ cho baèng nhöõng choã khaäp khieãng, bao nhieâu vai gaày cuûa
ngöôøi daân phaûi gheù vaøo ñeå cho toøa laâu ñaøi bò suït moùng kia coù theå göôïng ñöùng
thaúng bình thöôøng maø tieáp ñoùn khaùch thaäp phöông! Nhöng nhöõng phí toån aáy khoâng
thaám vaøo ñaâu so vôùi söï traû giaù cho nhöõng baêng hoaïi veà vaên hoùa ñang dieãn ra haøng
ngaøy, sau taám bình phong ñoù.
Muoán bieát caùi bình phong quan troïng nhöôøng naøo thì cöù thöû giaät boû noù ñi maø xem,
ngöôøi ta seõ laên xaû vaøo oâm ghì laáy noù ñeå baûo veä hôn caû baûo veä ngöôøi thaân. Vaø neáu
giaät boû ñöôïc thì caû coõi Vieät Nam naøy böøng saùng! Vì chæ töø ñoù moïi vieäc môùi coù
theå baét ñaàu moät caùch trong saùng, moïi söï vaät môùi mang yù nghóa thaät cuûa noù!
Hoïc thuyeát Maùc-Leâ tuy khoâng duøng ñöôïc vaøo vieäc xaây döïng xaõ hoäi vaên minh ngaøy
nay, vaø tuy ñaõ gaây cho nöôùc ta nhöõng toån thaát khoâng phaûi khoâng ñau ñôùn, nhöng
cuõng ñaõ coù coâng giuùp chuùng ta huy ñoäng söùc maïnh Daân Toäc laøm cuoäc khôûi nghóa
thaùng Taùm vaø cuoäc khaùng chieán choáng ngoaïi xaâm, thay ñoåi vò trí nöôùc ta treân baûn
ñoà theá giôùi, ñaõ töøng cuøng vôùi nhaân daân ta coù nhöõng ngaøy soáng ñeïp, vaø veà moät maët
naøo ñaáy cuõng goùp phaàn cho con ngöôøi Vieät Nam tröôûng thaønh.
Haõy coù caùch haønh xöû tröôïng phu ñeå Chuû nghóa aáy ñöôïc töø bieät nhaân daân ta moät
caùch coâng khai, chia tay trong tình nghóaï Chuû nghóa aáy ñaõ phaûi vaøo baèng con
ñöôøng bí maät, nay ñaát nöôùc ta ñaõ coù ñoäc laäp, neân tieãn Chuû nghóa aáy ra ñi baèng
cöûa tröôùc. Haõy ñeå cho Chuû nghóa aáy ñöôïc ra ñi thanh thaûn! Neáu ôû giai ñoaïn cuoái
cuøng naøy, vì tham chuùt lôïi rieâng maø baét Chuû nghóa aáy phaûi ñoùng noát vai troø cuûa
caùi bình phong, che ñaäy nhöõng ñieàu khuaát taát ñeå gaây theâm aùc caûm cho nhöõng theá
heä Vieät Nam sau naøy, thì chaúng hoùa ra chuùng ta ñònh laáy oaùn traû aân cho Maùc saoû
Vieät Nam ta saønh chôi bình phong, hoïc thuyeát naøo ñeán ñaây cuõng khoâng thoaùt ñöôïc,
nhöng thoâi, vôùi Maùc, neân tha cho Maùc!
Toâi ñaõ lieàu lónh vöôït qua caùi trôû ngaïi quaù lôùn laø trình ñoä thoâ thieån cuûa mình
maø giaûi baøy chuùt nhaän thöùc noâng caïn, cuõng chæ coát ñeå ñöôïc thu nhaän söï chæ baûo
cuûa baïn ñoïc kính meán.
"Ñoåi Môùi" laø gì? Neáu khoâng phaûi laø caû moät Daân Toäc thöùc tænh,
töï vöôït qua mình maø ñi leân!
Ñaø laït, Ngaøy 19/8/1995
Haø Só Phu