GIAÙO SÖ KHOA HOÏC KHOÂNG GIAN
Neáu vieát veà tieåu söû cuûa Giaùo sö Nguyeãn Xuaân Vinh, töùc nhaø vaên Toaøn Phong thaät ñaày ñuû chi tieát thì caû tuyeån taäp naøy cuõng khoâng ñuû, vì ôû oâng laø caû moät baàu trôøi röïc rôõ aùnh haøo quang, vaø coù raát nhieàu huyeàn thoaïi veà oâng tuyeät vôøi nhö nhöõng caâu chuyeän thaàn thoaïi hoang ñöôøng. Vaäy xin coi ñaây chæ laø baûn toùm löôïc.
Hoïc trình:
Kyõ sö Haøng khoâng, tröôøng Khoâng quaân Salon de Provence, Phaùp, 1953.
Cöû nhaân vaø Cao hoïc Toaùn, Ñaïi hoïc Marseille, Phaùp, 1954.
Tieán só Haøng khoâng Khoâng gian, Ñaïi hoïc Colorado, 1965.
Tieán só Quoác gia Toaùn hoïc, Ñaïi hoïc Paris, Phaùp, 1972.
Chöùc vuï taïi Vieät Nam:
Tö leänh Khoâng quaân Vieät Nam (1958-1962).
Chöùc vuï hieän taïi:
Giaùo sö Kyõ thuaät Haøng khoâng vaø Khoâng gian, Ñaïi hoïc Michigan, töø naêm 1972.
Giaûi vaø Baèng danh döï:
* Hoäi vieân Vieän Haøn laâm Khoa hoïc Khoâng gian Quoác teá, ñöôïc baàu naêm 1986.
* Ñöôïc Vinh Danh Thaønh Tích ngöôøi Myõ goác AÙ chaâu taïi Trung taâm Lyndon B. Johnson cuûa NASA ôû Houston naêm 1989.
* Hoäi vieân Ngoaïi quoác Vieän Haøn laâm Quoác gia Haøng khoâng vaø Khoâng gian Phaùp, ñöôïc baàu naêm 1984.
* Giaûi Giaùo duïc Xuaát saéc, tröôøng Kyõ thuaät cuûa Ñaïi hoïc Michigan, 1984.
* Giaûi Khaûo cöùu Xuaát saéc, tröôøng Kyõ Thuaät cuûa Ñaïi hoïc Michigan, 1990.
* Giaûi thaønh ñaït chuyeân moân cuûa UÛy ban Coá vaán AÙ daân Söï vuï cho Thoáng ñoác Tieåu bang Michigan, 1987.
* Giaûi xöùng ñaùng, Hoäi American Citizens for Justice, 1992.
* Giaûi Cô Hoïc vaø Ñieàu Khieån Phi Haønh naêm 1994 cuûa Vieän Haøng Khoâng vaø Khoâng Gian Hoa Kyø.
* Phi coâng Danh döï Khoângïc Colorado. OÂng cuõng ñaäu Tieán só Quoác gia Toaùn hoïc taïi Ñaïi hoïc Paris, Phaùp, naêm 1972.
OÂng ñöôïc môøi laøm giaûng sö moân Kyõ thuaät Haøng khoâng vaø Khoâng gian taïi Ñaïi hoïc Michigan vaøo naêm 1968 vaø ñeán naêm 1972 thì ñöôïc boå nhieäm laø giaùo sö thöïc thuï. OÂng cuõng laø giaùo sö thaêm vieáng cuûa tröôøng EÙcole Nationale Supeùrieure d'Etudes Aeùrospatiales cuûa Phaùp quoác, naêm 1974-1975, vaø laø Giaùo Thuï moân Toaùn ÖÙng Duïng cuûa tröôøng Ñaïi hoïc Quoác gia Thanh Hoa ôû Ñaøi Loan, naêm 1982. OÂng coøn laø giaûng sö taïi caùc Ñaïi hoïc Colorado vaø California (Berkeley).
Laø moät khoa hoïc gia, oâng ñaõ vieát ba cuoán saùch vaø gaàn 100 taøi lieäu khaûo cöùu veà toaùn hoïc, cô hoïc khoâng gian vaø quyõ ñaïo toái lôïi. Caên cöù vaøo söï ñoùng goùp cuûa oâng cho söï tieán trieån cuûa khoa hoïc khoâng gian oâng ñöôïc baàu vaøo Vieän Haøn laâm Khoâng gian Quoác teá vôùi tö caùch hoäi vieân thoâng taán, vaøo naêm 1984, vaø ñöôïc baàu laøm hoäi vieân thöïc thuï, naêm 1986. Töø naêm 1980, oâng giöõ chöùc vuï Phuï taù Chuû buùt cho Nguyeät san Acta Astronautica, tôø baùo khoa hoïc chính thöùc cuûa Vieän Haøn Laâm.
Trong hôn 20 naêm taïi Ñaïi hoïc Michigan, Tieán só Vinh ñaõ ñoùng goùp vaøo söï huaán luyeän treân moät ngaøn Kyõ sö Haøng khoâng vaø Khoâng gian cho quoác gia Hoa Kyø. OÂng cuõng laøm Chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùm khaûo cho 20 thí sinh laáy vaên baèng Tieán Só. Ñeå ghi nhaän thaønh tích ñaëc bieät cuûa Giaùo sö Vinh, oâng ñöôïc taëng giaûi Giaùo duïc Xuaát saéc cuûa tröôøng Kyõ thuaät, Ñaïi hoïc Michigan naêm 1984. Cuõng trong naêm naøy, oâng laø ngöôøi Hoa Kyø thöù ba vaø laø ngöôøi AÙ Ñoâng ñaàu tieân ñöôïc baàu vaøo Vieän Haøn laâm Quoác gia Haøng khoâng vaø Khoâng gian laø moät vieän coù tieáng taêm ôû nöôùc Phaùp. Naêm 1990, oâng ñöôïc giaûi Khaûo Cöùu Xuaát Saéc cuûa tröôøng Kyõ thuaät Ñaïi hoïc Michigan, vaø naêm 1994 oâng ñöôïc taëng giaûi toaøn quoác veà Cô Hoïc vaø Ñieàu Khieån Phi Haønh cuûa Vieän Haøng Khoâng vaø Khoâng Gian Hoa Kyø.
Tieán só Nguyeãn Xuaân Vinh ñöôïc raát nhieàu ngöôøi Vieät Nam ôû queâ höông cuõng nhö ôû haûi ngoaïi bieát tôùi, khoâng nhöõng nhö laø moät vò chæ huy quaân söï, moät nhaø khoa hoïc khoâng gian maø coøn laø moät nhaø vaên coù taøi. Cuoán truyeän Ñôøi Phi Coâng cuûa oâng xuaát baûn taïi Vieät Nam, naêm 1960, laø moät cuoán truyeän baùn raát chaïy, nay ñaõ in tôùi laàn thöù naêm, vaø taùc giaû ñaõ ñöôïc giaûi thöôûng Vaên chöông Toaøn quoác vaøo naêm 1961. OÂng cuõng ñaõ ñaêng truyeän ngaén baèng Anh ngöõ treân nhöõng baùo Denver Post vaø Empire Magazine.
Töø maáy naêm nay oâng ñaõ ñöôïc môøi noùi chuyeän nhieàu laàn cho caùc coäng ñoàng Vieät Nam taïi khaép moïi nôi ôû Hoa Kyø vaø Gia Naõ Ñaïi, veà Vaên hoùa Hoa Kyø, neàn giaùo duïc vaø söï baûo toàn truyeàn thoáng Vieät Nam taïi haûi ngoaïi.
Tieán só Nguyeãn Xuaân Vinh thuoäc vaøo moät gia ñình coù truyeàn thoáng vaên hoïc ôû Nam Ñònh. Naêm 1955 oâng laäp gia ñình vôùi aùi nöõ cuûa moät vò quan Nam trieàu. OÂng baø coù 4 ngöôøi con, 3 trai vaø 1 gaùi ñeàu ñaõ toát nghieäp ñaïi hoïc vaø thaønh coâng trong xaõ hoäi Hoa Kyø. Tröôûng nam laø moät chuyeân gia thö vieän ôû Ñaïi hoïc Yale vaø laø moät nhaø pheâ bình vaên hoïc ñöôïc vaên giôùi Hoa Kyø kính neå. Ngöôøi thöù nam ñaäu thuû khoa trung hoïc, sau ñoù ñöôïc caû hai caáp baèng cöû nhaân vaät lyù vaø toaùn hoïc toái öu haïng ôû Ñaïi hoïc Michigan vaø toát nghieäp y khoa baùc só ôû Ñaïi hoïc Chicago. Anh hoïc theâm 5 naêm haäu ñaïi hoïc vaø trôû thaønh chuyeân gia veà Töø höôûng Taïo hình (MRI) laø moân ñieän tuyeán toái taân nhaát. Hieän nay anh laø giaùm ñoác moät trung taâm quang tuyeán ôû thuû ñoâ Albany cuûa bang New York. AÙi nöõ Thanh Phöôïng laø thöù ba, toát nghieäp kinh doanh quaûn trò ôû Ñaïi hoïc Michigan, ñaõ laäp gia ñình vaø cuøng vôùi phu quaân laøm vieäc veà maäu dòch thò tröôøng quoác teá ôû Chicago. Ngöôøi con trai uùt cuõng ñaäu thuû khoa trung hoïc vaø toát nghieäp kyõ sö ñieän vaø ñieän töû ôû Ñaïi hoïc Michigan. Anh laø chuyeân gia ñieän toaùn vaø giaûi tích cho Swiss Bank Corporation ôû Chicago vaø hieän nay ñang ñi tu nghieäp veà phöông saùch ñaàu tö taïi truï sôû trung öông cuûa Ngaân Haøng Thuïy Só ôû Zurich.
Saùch xuaát baûn:
1.- Hypersonic and Planetary Entry Flight Mechanics vieát chung vôùi A. Busemann vaø R.D. Culp, do cô sôû xuaát baûn Ñaïi hoïc Michigan aán haønh naêm 1980, saùch daøy 350 trang, noùi veà lyù thuyeát bay cuûa phi thuyeàn con thoi.
2.- Optimal Trajectories in Atmospheric Flight do Elsevier Scientific Publishing Company, Amsterdam aán haønh naêm 1981, saùch daøy 402 trang, noùi veà lyù thuyeát quyõ ñaïo toái lôïi.
3.- Flight Mechanics of High-Performance Aircraft, saùch daày 382 trang do Vieän Ñaïi hoïc Cambridge ôû Anh quoác phaùt haønh naêm 1993.